Ścieżka dydaktyczna w dawnym kamieniołomie nefelinitów
MAPA REZERWATU - mapa-rezerwatu.jpeg (479,85KB)
Proponowana ścieżka dydaktyczna rozpoczyna się wejściem od strony zachodniej tuż obok stacji monitoringu powietrza i kończy się wyjściem przy ul. Leśnickiej
Poruszamy się wyznaczona ścieżka w kierunku wschodnim gdzie po chwili napotykamy rozejście. Kierując się w lewo, ścieżka doprowadzi nas w najniższą część dawnego kamieniołomu. Po zejściu stromym progiem w dół dolinki obserwujemy pojawiające się gdzieniegdzie bloki nefelinitu. Po około 50m na północnej ścianie widoczny jest sypiący się ze zbocza nefelinit, który gromadzony jest na zboczu i u podstawy ściany. Idąc dale wąskim przesmykiem dochodzimy do krawędzi z której możemy obserwować na północnym zboczu odsłaniający się nefelinit. Kierując się w lewo udajemy się w najniższą część kamieniołomu. Po lewej stronie obserwujemy nefelinit, którego ściana jest zwrócona ku zachodowi. Jest to odsłonięcie o długości około 10m i wysokości 2,5 – 3m. Tuż za nim widoczny jest duży blok słabo zwięzłego piaskowca średnioziarnistego barwy jasnej zbudowanego w głównej mierze z ziaren kwarcu o spoiwie ilastym. Wiek piaskowca datuje się na górną kredę (cenoman). Miejscami podkoncentrowane są związki żelaza nadające mu barwę brunatnawą. Blok piaskowca ma około 3m wysokości i 4m szerokości. Widać jednak że ciągnie się wzdłuż skarpy pod przykryciem traw w kierunku zachodnim na długości około 15m. W piaskowcu nie znaleziono do tej pory fauny. Schodzimy ze skarpy zejściem na najniższy poziom eksploatacyjny, gdzie u podstawy północnej ściany widać duże odsłonięcie nefelinitu. Z tego miejsca dobrze widać, że platforma na której staliśmy zanim zeszliśmy, zbudowana jest z nefelinitu. Odsłonięcie to ma wysokość około 8m i szerokość 15m. W tym miejscu obserwujemy dość dobrze zachowane slupy bazaltowe o przekroju około 15 – 20 cm. Kierując się ścieżką na północny-zachód dochodzimy do miejsca gdzie widać rozcięcie erozyjne zbudowane z nefelinitu. Można więc śmiało stwierdzić, że najniższa część rezerwatu geologicznego to w głównej mierze nefelinit. Kierując się ścieżką na południe dostrzeżemy na wschodniej i południowej ścianie odsłonięcie, w którym od spągu widoczne są piaskowce kolejno 1,5 metrowa wkładka margla oraz nefelinitu. Nową odmianą litologiczną są margle. Jest to skała barwy białej, szarej, zbudowana z węglanu wapnia z domieszką minerałów ilastych i ziaren kwarcu. (margle piaszczyste) W skale tej zostały znalezione skamieniałości kredowe takie jak: gąbki, jeżowce, małże, amonity. Skład faunistyczny wskazuje że jest to górna kreda (turon). Wspinamy się zboczem w kierunku południowym krętą ścieżką i dochodzimy do prostopadłej ścieżki.
Tym sposobem opuszczamy najniższą część kamieniołomu i udajemy się w kierunku wschodnim. Mijamy przystanek przy stożku tufowo lawowym udając się dalej na wschód, aż do momentu kiedy ścieżka zacznie nam uciekać w prawą stronę. Schodzimy w małe 2,5 metrowe obniżenie terenu, gdzie widoczne są skały wapienne. Są to wapienie środkowo triasowe formacji karchowickiej dość często mylone z wapieniami warstw gogolińskich.. Osady te charakteryzują facje rafową, łatwo ulegają krasowieniu. Charakteryzują się różnorodną i bogatą fauną, a cechą odróżniającą je od innych warstw wczesnego wapienia muszlowego jest występowanie w nich gąbki z rodziny Hyalospongiae. Obserwując je bliska można dopatrzeć się w nich różnego rodzaju warstwowań. Kierujemy się dalej wyznaczona ścieżką, która doprowadzi nas do odsłonięcia znajdującego się na wschodnim zboczu. Są to wapienie formacji karchowickiej, w których powstała jaskinia o kierunku biegu północno-wschodnim. Procesy krasowienia w skałach wapiennych w rezerwacie są obserwowane dość licznie w postaci jaskiń, małych grot i studni krasowych. Ścieżka prowadzi dalej na północ, którą dochodzimy do miejsca gdzie można udać się 2m progiem w lewo albo kierując się pod górę w prawo. Udając się kilkanaście metrów w prawo pod górę rozcięciem erozyjnym, dochodzimy do bardzo ciekawego odsłonięcia w którym widoczny jest kontakt piaskowców z nefelinitem. W nefelinicie widoczny jest cios płytowy. Pod nefelinitem występuje piaskowiec zmieniony termicznie. Udając się wcześniej w lewo dochodzimy do obniżenia terenu, gdzie widoczny jest kontakt wapieni z nefelinitem. Ciekawostką tego miejsca jest również wystąpienie dużych rozmiarów buły jaspisowej, która jest przejawem działalności hydrotermalnej. Buła ta znajduje się w obrębie wapieni triasowych. Zbudowana jest z jasnobrązowego jaspisu porcelanowego. Według Niedźwiedzkiego (1994) skała ta powstała w następstwie reakcji gorących roztworów hydrotermalnych, zawierających krzemionkę z marglistą partią wapieni triasowych. Kolejno ścieżka prowadzi nas na północ, aż do północneego zbocza. Wspinając się stromym podejściem około 15m dochodzimy do odsłonięcia zbudowanego z tufu, w którym tkwią pojedyncze bloki nefelinitu. Odsłonięcie ma wysokość 6 m i szerokość 10m. Kolejno schodzimy zboczem w dół kierując się na południe aż do stożka brekcji tufowo lawowej. Tam podchodzimy w górę i obchodzimy stożek od strony południowej. Mijamy punkt widokowy z którego widzimy panoramę na góry Opawskie, zakłady koksownicze w Zdzieszowicach i Kędzierzyn Koźle. Dochodzimy do stożka od strony południowej. Stożek zbudowany jest z brekcji, w skład której wchodzą ostrokrawędziste bloki nefelinu oraz znacznie rzadsze lapille i bomby wulkaniczne. Bloki i bomby tkwią w drobniejszym materiale piroklastycznym, składającym się z piasków i pyłów wulkanicznych. Na prawo od stożka mamy punkt widokowy z którego można obserwować zapadające pod niewielkim kątem, ku północnemu-wschodowi wapienie formacji karchchowickiej. Kierujemy się ścieżka na południe mijając po lewej stronie zagłębienia, w których występują skały węglanowe formacji karchowickiej. Ścieżka dydaktyczna kończy się na południowym zboczu tuż przy ulicy.